Επιστημονική Θεματολογία

1. Πρόσθιες σταυροειδείς συγκλείσεις που αποτρέπουν την επιλογή κεραμικού υλικού στην αισθητική ζώνη των άνω προσθίων οδόντων.
2. Έντονοι συνωστισμοί που θα απαιτούσαν την αφαίρεση κα΄ποιου δοντιού για την διόρθωση της πρόσθιας αισθητικής ζώνης.
3. Έντονες χειλικές ή γλωσσικές αποκλίσεις μεμονομένων τομέων που θα απαιτούσαν την σκόπιμη ενδοδοντική τους θεραπεία για την αποκατάσταση της αισθητικής ζώνης.
4. Εγγύς αποκλίσεις κάτω γομφίων λόγω προγενέστερης απώλειας δοντιού με συγκλεισή του αναγκαίου για προσθετική αποκατάσταση μεσοδιαστήματος και σχηματισμό περιοδοντικού θυλάκου στο εγγύς τοίχωμα λόγω αυτής της κατάστασης.
5. Άπω μετακίνηση προγομφίου σε νωδή περιοχή για την αποφυγή κινητής προσθετικής αποκατάστασης.
6. Ορθοδοντική αναδιευθέτηση υπαρχόντων μεσοδιαστημάτων για την μετέπειτα άρτια από άποψης αναλογίας και συμμετρίας αισθητική αποκατάσταση.
7. Ορθοδοντική εμβύθιση υπερεκφυθέντων οδόντων σε περίπτωση έλλειψης ανταγωνιστή.
8. Ορθοδοντική εμβύθιση προσθίων σε περίπτωση αποτριμένων οδόντων με κοντή μύλη για την αισθητική του αποκατάσταση.
9. Ορθοδοντική εμβύθιση άνω προσθίων σε περίπτωση χαμηλής πορείας της παρυφής των ούλων (ουλικό χαμόγελο/gummy smile).
10. Ορθοδοντική “εξαγωγή” οδόντων με πολύ μεγάλη απώλεια οστού για την οστική αναγέννηση πριν την τοποθέτηση εμφυτεύματος.
11. Ορθοδοντική μετακίνηση σε νωδή περιοχή για την δημιουργία οστικού υποβάθρου για την τοποθέτηση εμφυτεύματος.
12. Ορθοδοντική “ταχεία” επιμήκυνση κλινικής μύλης σε περιπτώσεις καταγμάτων στο ύψος της παρυφής των ούλων για την δημιουργία αναγκαίου βιολογικού εύρους πρόσφυσης της μετέτειτα αποκατάστασης.
13. Ορθοδοντική διόρθωση αυξημένης οριζόντιας πρόταξης ή κατακόρυφης υπερκάλυψης για την καλύτερη αισθητική, λειτουργικότητα και πρόγνωση της προσθετικής αποκατάστασης.
14. Ορθοδοντική μετακίνηση στην κάτω γνάθο (γλωσσική απόκλιση), για την δημιουργία προυποθέσεων καλύτερης προβολής της άνω προσθετικής αποκατάστασης.

Η προπροσθετική ορθοδοντική αντιμετώπιση περιστατικών για την διάνοιξη ικανού μεσοδιαστήματος για την προσθετική αποκατάσταση του ελλείποντος δοντιού αποτελεί τη συχνότερη ένδειξη προπροσθετικής παρέμβασης. Η με αυτό τον τρόπο διόρθωση των αξόνων των υφιστάμενων την ορθοδοντική ανόρθωση δοντιών, εξασφαλίζει την εξάλειψη τυχόν ύπαρξης περιοδοντικών θυλάκων λόγω εγγύς κλίσης γομφίων (αφόρα κυρίως την κάτω γνάθο), καθώς και διαμόρφωση της συγκλεισιακής κατάστασης που προυπήρχε της απώλειας του δοντιού.

Μια προπροσθετική ορθοδοντική παρέμβαση δίνει την δυνατότητα διόρθωσης υφιστάμενης σταυροειδούς σύγκλεισης, που η ύπαρξή της θα απέτρεπε την χρήση κεραμικού υλικού στην χειλική επιφάνεια της αποκατάστασης της άνω γνάθου.

Η προπροσθετική ορθοδοντική διευθέτηση των φραγμών δίνει την δυνατότητα διόρθωσης μιας ανάστροφης οριζόντιας πρόταξης σε υπόβαθρο υφιστάμενου προγναθισμού της κάτω γνάθου, γεγονός καθοριστικό για την αισθητική, την λειτουργικότητα και την πρόγνωση της προσθετικής αποκατάστασης της άνω γνάθου.

Η διενέργεια προπροσθετικής ορθοδοντικής παρέμβασης για την γλωσσική μετατόπιση/απόκλιση των κάτω προσθίων, δίνει την δυνατότητα για μια αισθητικά άρτια αποκατάσταση στην πρόσθια περιοχή της άνω γνάθου σε περιπτώσεις προγναθισμού της κάτω γνάθου που σε διαφορετική περίπτωση θα εμφαίνιζαν μια ανάστροφη γραμμή γέλωτα (smile line).

Η προπροσθετική ορθοδοντική ανδιάταξη μεσοδιαστημάτων σε υφιστάμενη αραιοδοντία, δημιουργεί τις κατάλληλες προυποθέσεις για μια αισθητική αποκατάσταση που συνδυάζεται με την καλύτερη δυνατή προοπτική σταθερότητας του αποτελέσματος, λόγω διευθέτησης των δοντιών στην ουδέτερη ζώνη του φραγμού (θέση ισορροπίας των δοντιών ανάμεσα στην χειλική και γλωσσική πίεση των μαλακών μορίων).

Η προπροσθετική ορθοδοντική παρέμβαση δίνει την δυνατότητα επιμήκυνσης κλινικής μύλης καταχθέντος στο όριο της παρυφής των ούλων δοντιού, μέσω της εφαρμογής υπερβολικών δυνάμεων για την “βίαιη” διάταση/αποκοπή των κολλαγόνων ινών του περιοδοντίου. Η χειρουργική τους εκτομή μετά την διενέργεια της μετακίνησης με ταυτόχρονη ναρθηκοποίηση του δοντιού, είναι απαραίτητη για την επουλωτική του αναδιοργάνωση στην νέα κατάσταση. Μόνο έπειτα από την πάροδο 3 μηνών από αυτή την διαδικασία είναι σκόπιμη η οριστική προσθετική αποκατάσταση.

Η προπροσθετική ορθοδοντική εμβύθιση των άνω προσθίων οδόντων δίνει την δυνατότητα διαμόρφωσης της παρυφής των ούλων και την αισθητική διαμόρφωση της άνω ουλικής γραμμής του γέλωτα σε περίπτωση που είναι διαταραγμένη. Η προσθετική αποκατάσταση που ακολουθεί εξασφαλίζει ένα από αισθητικής άποψης υψηλού επιπέδου αποτέλεσμα.

Η προπροσθετική ορθοδοντική δίνει την δυνατότητα διαμόρφωσης του οστικού υποβάθρου για την τοποθέτηση εμφυτεύματος με τον πιο βιολογικό τρόπο, σε περιπτώσεις που υπό άλλες συνθήκες μια αμφιβόλου πρόγνωσης οστική μεταμόσχευση θα ήταν απαραίτητη.

Με την προσθετική ορθοδοντική διόρθωση αυξημένης οριζόντιας πρόταξης, η μετέπειτα αποκατάσταση αποκτά πολύ καλύτερες προυποθέσεις τόσο από αισθητικής (προβολή άνω τομέων), όσο και από λειτουργικής άποψης (βελτιωμένη πρόσθια καθοδήγηση).

Η προπροσθετική ορθοδοντική δίνει την δυνατότητα άπω μετακίνησης προγομφίων εντός υφιστάμενης νωδότητας, για την αποφυγή κινητής αποκατάστασης στην περιοχή. Η κατασκευή της ακίνητης προσθετικής εξασφαλίζει στον ασθενή μια υψηλότερου επιπέδου αποκατάσταση.

Η μεταπεριοδοντική ορθοδοντική παρέμβαση εξασφαλίζει την συγκλειση των μεσοδιαστημάτων που δημιουργήθηκαν ως επιπλοκή της περιοδοντικής νόσου. Η ταυτόχρονη ήπια εμβύθιση, αν και από περιοδοντικής άποψης ακόμη επιστημονικά αμφιλεγόμενη, εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή αισθητική πριν από μια τυχόν αποκατάσταση με όψεις πορσελάνης.

Σε περιπτώσεις συγγενούς έλλειψης των πλαγίων τομέων η ορθοδοντική σύγκλειση ή διάνοιξη του μεσοδιαστήματος για μετέπειτα προσθετική αποκατάσταση εξαρτάται από την συγκλεισιακή/σκελετική σχέση των γνάθων. Σε περίπτωση διάνοιξης του μεσοδιαστήματος για προσθετική αποκατάσταση, λαμβάνεται υπόψιν ένα τυχόν υφιστάμενο ουλικό χαμόγελο, που καθιστά την εμφυτευματολογική αποκατάσταση μακροπρόθεσμα επίφοβη. Η διάνοιξη σε αυτές τις περιπτώσεις μεσοδιαστήματος σε πιο οπίσθια περιοχή στον φραγμό ή η κατασκευή γέφυρας τύπου Maryland αποτελούν διεξόδους από τον παραπάνω προβληματισμό.

Ενώ στην περίπτωση ενηλίκων η απώλεια προσθίου δοντιού μετά από τραύμα συνήθως αποκαθίσταται προσθετικά, σε περίπτωση που η απώλεια αφορά πρόσθιο δόντι παιδιού, τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Η αδυναμία εμφυτευματικής αποκατάστασης σε ένα παιδί, λόγω της συνεχιζόμενης μέχρι την ενηλικίωση ανάπτυξης, δημιουργεί μεγάλα προβλήματα εφόσον αρκεστεί κανείς μόνο στην διατήρηση του χώρου για μετέπειτα αποκατάσταση. Αυτό συμβαίνει διότι το φατνιακό οστό της περιοχής του απωλεσθέντος δοντιού απορροφάται με ταχείς ρυθμούς, την στιγμή που σε όλοκληρο τον υπόλοιπο φραγμό συντελείται ταυτόχρονα η φυσιολογική και αναμενόμενη της ηλικίας κατακόρυφη ανάπτυξη. Συνεπώς με την ολοκλήρωση της ενηλικίωσης δεν υφίσταται το κατάλληλο οστικό υπόβαθρο για την εμφυτευματική αποκατάσταση της νωδής πρόσθιας περιοχής, γεγονός που καθιστά την τοποθέτηση αρχικά οστικού μοσχεύματος απαραίτητη. Ακόμα και σε περίπτωση απόλυτης επιτυχίας της διαδικασίας αυτής, πράγμα που αποτελεί μάλλον την εξαίρεση, η μετέπειτα αποκατάσταση παρουσιάζει τόσο κινδύνους ουλοβλεννογόνιων, όσο και αισθητικών προβλημάτων, πράγμα που επιτείνεται σε περίπτωση ουλικού χαμόγελου. Για αυτόν τον λόγο η ορθοδοντική σύγκλειση του μεσοδιαστήματος με εγγύς μετατόπιση όλου του τεταρτημορίου του φραγμού μετά την απώλεια δοντιού λόγω τραύματος σε παιδί, είναι μάλλον η μέθοδος εκλογής, με τους λιγότερους μακροπρόθεσμους συμβιβασμούς, εφόσον βέβαια συνυπάρχει ταυτόχρονα μια Τάξη ΙΙ κατά Angle (όπως συνηθίζεται να συμβαίνει σε περίπτωση εκγόμφωσης των άνω τομέων). Αυτονόητη η ανάγκη αισθητικής οδοντιατρικής αποκατάστασης μέσω όψεων των προσθίων δοντιών που έχουν μετακινηθεί ορθοδοντικά για την σύγκλειση του μεσοδιαστήματος.

Με την ακίνητη γλωσσική συσκευή μπορούν αντιμετωπισθούν ανεξαιρέτως όλα τα δυνητικά ορθοδοντικά περιστατικά οποιασδήποτε βαρύτητας. Οι χρόνοι θεραπείας δεν διαφέρουν από αυτούς που ισχύουν για τις χειλικές ακίνητες συσκευές. Πιο κάτω αναφέρονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ακίνητης γλωσσικής συγκριτικά με την χειλική συσκευή.

Πλεονεκτήματα:

-Απεριόριστη αισθητική. Τα γλωσσικά αγκύλια είναι απολύτως αόρατα κατά τη διάρκεια των διαφόρων κινήσεων του στόματος και των χειλιών (ομιλία, γέλωτας κτλ.), και ως εκ τούτου δεν υπάρχει καμία περίπτωση αισθητικής «υποβάθμισης» της συγκεκριμένης περιοχής του πρόσωπου. Ακόμη και εάν τα ευρέως χρησιμοποιούμενα χειλικά brackets είναι κατασκευασμένα από κεραμικό υλικό, παραμένουν ευδιάκριτα (ορατά) στο στόμα του ασθενή. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί ενδιαφερόμενοι για ορθοδοντική διευθέτηση των φραγμών αποφεύγουν τη συγκεκριμένη μέθοδο θεραπείας (ιδίως ενήλικες).
-Απουσία χειλικών ορατών απασβεστώσεων και τερηδόνας. Παρά τη χρήση διαφόρων μεθόδων πρόληψης ιατρογενούς βλάβης της χειλικής αδαμαντίνης κατά τη διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας, τα λεγόμενα white spots είναι ένα σύνηθες φαινόμενο που γίνεται ορατό μετά την αφαίρεση των χειλικών brackets. οι απασβεστώσεις αυτές αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για τον ορθοδοντικό διότι υποβαθμίζουν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της διευθέτησης των φραγμών. Πολλές είναι οι ερευνητικές εργασίες που αποδεικνύουν ότι ακόμη και σε περίπτωση άριστης στοματικής υγιεινής και χρήση προληπτικών σκευασμάτων τα white spots είναι αναπόφευκτα όταν η ορθοδοντική θεραπεία ξεπερνά τους 24 μήνες.
–Μεγαλύτερη ανθεκτικότητα της γλωσσικής αδαμαντίνης στη δημιουργία τερηδόνας, λόγω διαφορετικής υφής των πρισμάτων αυτής συγκριτικά με την χειλική επιφάνεια, και λόγω της συνεχούς παρουσίας σίελου από τον υπογλώσσιο και υπογνάθιο αδένα.
–Πιο εύκολη διόρθωση της αυξημένης κατακόρυφης υπερκάλυψης των προσθίων οδόντων σε περίπτωση υπερσύγκλεισης.
–Καλύτερο εμβιομηχανικό (αναπτυσσόμενες ροπές) πρότυπο διευθέτησης οδοντικών φραγμών σε ασθενείς με θεραπευμένη περιοδοντική νόσο και οστική απώλεια, λόγω τοποθέτησης του bracket γλωσσικά του κέντρου περιστροφής του δοντιού.

Μειονεκτήματα:

-Αυξημένο κόστος της συσκευής, λόγω κυρίως των πολλών επιπλέον εργαστηριακών εργασιών.

–Δυσκολία προσαρμογής στην ομιλία μετά την τοποθέτηση της συσκευής, που στην χειρότερη των περιπτώσεων παρέρχεται μετά από λίγες εβδομάδες (συνήθως διαρκεί 1-3 εβδομάδες).

-Δυσκολία ανεύρεσης ιατρού, λόγω μικρού ποσοστού ορθοδοντικών με ενεργή ενασχόληση και την απαιτούμενη κατάρτιση στην συγκεκριμένη τεχνική.

Ο μεγάλος αριθμός θεραπευμένων περιστατικών του ιατρείου με ακίνητη γλωσσική συσκευή, που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα θα σας δώσει μια εμπεριστατωμένη εικόνα για τις απεριόριστες δυνατότητες παρέμβασης με την συγκεκριμένη απαιτητική τεχνική.

Η μέθοδος Invisalign έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και περιορισμούς, όπως και όλες οι τεχνικές για την μετακίνηση των δοντιών. Απόλυτη ιατρική ένδειξη αποτελεί η χρήση σε τραγουδιστές και μουσικούς οργάνων που το στόμιό τους εισέρχεται στην στοματική κοιλότητα και δεν δύναται να αντιμετωπισθούν με την χρήση ακίνητης συσκευής για αυτό τον λόγο. Στις δευτερεύουσες ενδείξεις να προστεθούν τα άτομα που δεν δύναται ή επιθυμούν να επισκέπτονται ανά μήνα τον ορθοδοντικό τους, έχοντας την δυνατότητα ολοκλήρωσης της ορθοδοντικής παρέμβασης σε 3-4 επισκέψεις. Από ιατρικής άποψης το αυστηρά προκαθορισμένο μέγεθος της ορθοδοντικής μετακίνησης ανά εβδομάδα θεραπείας αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα για την βιολογικότερη δυνατή μετακίνηση, ιδιαίτερα σε άτομα που για ιατρικούς (ιστορικό περιοδοντικής νόσου, σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι σε εφήβους και ΙΙ σε ενήλικες, ιστορικό ημικρανιών κτλ.) ή προσωπικούς λόγους (ιδιαίτερη ευαισθησία, φόβος για τον οδοντίατρο) το έχουν απόλυτη ανάγκη. Το προφανές πλεονέκτημα της απρόσκοπτης στοματικής υγιεινής λόγω της απουσίας ακίνητης συσκευής στο στόμα, σίγουρα παίζει καθοριστικό ρόλο σε άτομα με υψηλό τερηδονικό κίνδυνο.

Να τονισθεί σε αυτό το σημείο ότι από ιατρικής άποψης οι δυνατότητες της συσκευής είναι περιορισμένες, επιτρέποντας μόνο σε μικρό βαθμό την ορθοδοντική ανατολή δοντιών (σε περιπτώσεις ανεωγμένης δήξης), την αξονική μετατόπιση δοντιών μετά από διενεργηθείσες εξαγωγές και την διόρθωση υφιστάμενων έντονων οδοντικών στροφών ιδίως οπισθίων οδόντων, καθιστώντας την από πλευράς αποτελεσματικότητας σαφώς υποδεέστερη μιας ακίνητης συσκευής (χειλικής ή γλωσσικής).

Εκτός αυτού η ανάγκη για μόνιμη και έντονη συνεργασία εκ μέρους του ασθενή (οι μεμβράνες πρέπει να είναι τουλάχιστον 20 ώρες το 24ωρο στο στόμα για ένα διαστήμα από 6 έως 24 μήνες ανάλογα με την βαρύτητα του περιστατικού) καθιστά επισφαλή την επιτυχή έκβαση μιας ορθοδοντικής παρέμβασης σε άτομα που δεν μπορούν να εγγυηθούν μια τέτοια συνεργασία για ολόκληρο το χρονικό διάστημα της θεραπείας. Ειδικά σε περιστατικά που ξεπερνούν τους 12 μήνες υπάρχει η περίπτωση να επέλθει κόπωση εκ μέρους του ασθενή, γεγονός που έχει καθοριστική συμβολή στην ανεπιτυχή έκβαση της ορθοδοντικής θεραπείας.

Από αισθητικής άποψης η συσκευή μπορεί να υπερέχει της αισθητικής χειλικής ακίνητης συσκευής, αυτό όμως πολλές φορές δεν είναι αρκετό για άτομα με πολύ υψηλά αισθητικά στάνταρ. Η χρήση εφαπτήρων (attachments) ρητίνης για καλύτερη έδραση και έλεγχο της μετακίνησης καθιστούν την συσκευή διακριτική, ασφάλως όμως όχι “αόρατη” όπως διαφημίζεται. Μόνο η γλωσσική ακίνητη συσκευή μπορεί να φέρει δικαιολογημένα τον χαρακτηρισμό “αόρατη” για τρίτους.

Στην ενότητα των περιστατικών της συγκεκριμένης μεθόδου που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα, θα σας δώθει μια εμπεριστατωμένη εικόνα για τις δυνατότητες παρέμβασης με την συγκεκριμένη τεχνική.

Καταρχήν, οποιαδήποτε ορθοδοντική θεραπεία θα μπορούσε να διεξαχθεί χωρίς εξαγωγές δοντιών, και η διατήρηση όλων των δοντιών είναι μια εντελώς κατανοητή και σεβαστή επιθυμία των ασθενών ή των γονέων τους. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς παρουσιάζουν έλλειψη χώρου στα πρόσθια δόντια. Η ύπαρξη συνωστισμού έως περίπου 5 mm δεν αποτελεί συνήθως πρόβλημα για τη θεραπεία δίχως εξαγωγές δοντιών, όμως πάνω από αυτό το όριο συχνά γίνεται κρίσιμη. Ο συνωστισμός θα μπορούσε βεβαίως θεωρητικά να θεραπεύεται πάντα με την διεύρυνση των οδοντικών τόξων: αυτό σημαίνει χειλική απόκλιση όλων των δοντιών στην οστική βάση του γναθικού οστού μέχρι τα οδοντικά τόξα να είναι αρκετά μεγάλα για να διευθετηθούν όλα τα δόντια. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να διατηρηθούν όλα τα πρόσθια δόντια, αλλά για τον ασθενή που υπεβλήθη σε τέτοια θεραπεία προκύπτουν σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντικά άλλα μειονεκτήματα.

Μακροπρόθεσμη σταθερότητα: Όταν συγκεντρώνονται πάρα πολλά ή πολύ μεγάλα δόντια σε μια μικρή γνάθο, ο ορθοδοντικός μπορεί μεν να ευθυγραμμίσει τα δόντια, όμως το αποτέλεσμα δεν παραμένει σε καμία περίπτωση σταθερό από μόνο του και πρέπει πάντα να σταθεροποιείται δια βίου. Αυτό συχνά είναι ούτως ή άλλως μια χρήσιμη στρατηγική, όμως κατά τα άλλα δεν είναι πάντα απαραίτητο. Μόνο η απεριόριστη διεύρυνση των οδοντικών φραγμών καθιστά απόλυτη ανάγκη τη συγκράτηση εφ’ όρου ζωής.

Ζημιά στο περιοδόντιο: Η υπερβολική επέκταση των οδοντικών τόξων είναι σαν να χτίζεται ένα μεγάλο σπίτι σε μικρά θεμέλια. Τότε οι ρίζες από τη μέση του γναθιαίου οστού ωθούνται προς το εξωτερικό άκρο του. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αυξάνεται μακροπρόθεσμα ο κίνδυνος ζημιών στο περιοδόντιο. Συγκεκριμένα, υπάρχει κίνδυνος υφιζήσεων που είναι ορατές κατά τη ομιλία και η εμφάνιση εκτεθειμένων αυχένων δοντιών, που μπορεί να καταστεί πρόβλημα μακροχρόνιο και δύσκολο στην θεραπευτική αντιμετώπιση. Εξάλλου παρουσιάζεται πολλά χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας, με αποτέλεσμα να παραμένει κρυφή για τον ασθενή η σχέση με την ορθοδοντική θεραπεία.

Χρόνος θεραπείας: Η διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη και πολύ πιο περίπλοκη, εφόσον θα πρέπει να διατηρηθούν πάση θυσία όλα τα δόντια.

Αισθητική: Πολλοί άνθρωποι απλώς έχουν στενό πρόσωπο. Ακόμη κι αν είναι τεχνικά εύκολο να διευρύνουν οδοντικά τόξα τους σχεδόν κατά βούληση, αυτά τα υπερβολικά διευρυμένα οδοντικά τόξα σε ένα στενό πρόσωπο έχουν αφύσικη όψη. Ως εκ τούτου, είναι κοντόφθαλμο η ορθοδοντική θεραπεία αυτών των ανθρώπων να προγραμματιστεί μόνο με βάση τα δόντια και χωρίς να ληφθεί υπόψη η αισθητική του προσώπου. Εν τέλει, το πρόσωπο είναι πολύ πιο ορατό από τα δόντια. Δυστυχώς, η προτεραιότητα της αισθητικής του προσώπου δεν είναι ακόμη πολύ διαδεδομένη στον προγραμματισμό της θεραπείας.

Φρονιμίτες: Στην ενημέρωση και παρουσίαση του σχεδίου θεραπείας τους, πολλοί ορθοδοντικοί υποστηρίζουν ότι δεν εφαρμόζουν εξαγωγή δοντιών. Ως επί το πλείστον αυτό δεν αληθεύει, όμως το κυριότερο είναι ότι οι εν λόγω συνάδελφοι αποσιωπούν από τους ασθενείς τους το γεγονός ότι με όλα τα μέτρα δημιουργίας χώρου επιδεινώνονται οι συνθήκες χώρου για τους φρονιμίτες. Αυτοί αργότερα έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να εξαχθούν για οδοντιατρικούς λόγους, γεγονός που είναι πολύ πιο επιβαρυντικό για τον ασθενή από το να θυσιάσει τέσσερις ή δυο προγομφίους σε νεανική ηλικία. Δυστυχώς οι συνάδελφοί μας που εφαρμόζουν σε όλα τους περιστατικά την μη εξαγωγή δοντιών δεν είναι και τόσο ειλικρινείς προς τους ασθενείς τους, αποκρύπτοντας μάλλον συνειδητά αυτή την παράμετρο, ή λέγοντας ότι ο φρονιμίτης ούτως ή άλλως θα έπρεπε να εξαχθεί.

Είναι λοιπόν σαφές ότι ορισμένοι ασθενείς με έξυπνα προγραμματισμένες εξαγωγές ή μείωση της αδαμαντίνης (IPR) βοηθούνται πολύ καλύτερα από ό,τι με την απερίσκεπτη διεύρυνση των φραγμών. Γι’ αυτόν το λόγο, οι καλά ενημερωμένοι ασθενείς συχνά αποδέχονται την αφαίρεση των δοντιών ή τη μείωση της αδαμαντίνης πολλών δοντιών, όπου αυτό ενδείκνυται. Αυτό στο ιατρείο μας αφορά περίπου το 25-30% των περιπτώσεων.

Τα ανθρώπινα δόντια μεταναστεύουν για όλη τη ζωή με χαμηλό ρυθμό προς τα εγγύς, με αποτέλεσμα στους περισσότερους ανθρώπους να αναπτύσσονται διαρκώς αυξανόμενοι συνωστισμοί των πρόσθιων δοντιών. Ο συνωστισμός αυτός επιβαρύνεται περαιτέρω από την εφ΄ όρου ζωής απορρόφηση του χειλικού οστικού πετάλου και την απώλεια ελαστικότητας (λόγω απώλειας κολλαγόνου και ελαστίνης) των χειλέων που λειτουργούν ως ορθοδοντική δύναμη στην χειλική επιφάνεια των προσθίων οδόντων, μετακινώντας τα γλωσσικά, επιβαρύνοντας έτσι την τάση συνωστισμού. Αυτή είναι μια φυσιολογική εξέλιξη, η οποία δεν έχει σαφείς αναγνωρίσιμες και μετρήσιμες αιτίες καθώς και μεθόδους αποτροπής. Η εξέλιξη αυτή γίνεται ιδιαίτερα αισθητή κατά τη 2η και 3η δεκαετία της ζωής, για να απολέσει στη συνέχεια αργά την ορμή της, χωρίς ποτέ να διακοπεί εντελώς.

Είναι παλιά συνήθεια στην ορθοδοντική να επιρρίπτεται στους φρονιμίτες η ευθύνη γι’ αυτή την εξέλιξη. Γι’ αυτόν το λόγο, θυσιάστηκαν και θυσιάζονται αμέτρητοι φρονιμίτες ετησίως. Όσο λογική και αν φαίνεται αυτή η άποψη, σήμερα γνωρίζουμε ότι οι φρονιμίτες δεν είναι υπεύθυνοι για τη φυσιολογική εγγύς μετατόπιση των δοντιών και την πρόκληση συνωστισμού. Επομένως, η αφαίρεση των φρονιμιτών δεν προσφέρει καμία προστασία από την ανάπτυξη συνωστισμών. Επειδή αυτό είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο με πολλές κλινικές μελέτες (ενδεικτικά αναφέρονται οι μελέτες των Richardson et al. της δεκαετίας του 1980), σήμερα δεν θα έπρεπε να αφαιρείται κανένας φρονιμίτης για ορθοδοντικούς λόγους. Πρόκειται για μια επέμβαση με συγκεκριμένους κινδύνους, αλλά σε κάθε περίπτωση με πόνους και άλλες ενοχλήσεις.

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από αυτό, μπορεί να υπάρχουν άλλοι σοβαροί λόγοι για την αφαίρεση αυτών των δοντιών, π.χ. τοπική έλλειψη χώρου, προβλήματα υγιεινής με συνοδευόμενους τερηδονισμούς καθώς και επίμονες περιστεφανίτιδες. Σε αυτές τις περιπτώσεις ενδείκνυται να αποχωριστεί κανείς με ασφάλεια και για ιατρικούς λόγους τους φρονιμίτες του.

Μετά την ολοκλήρωση της ορθοδοντικής θεραπείας, καταρχήν δεν πρέπει να αναμένεται ότι τα δόντια θα παραμείνουν αυτομάτως στις νέες θέσεις τους στον φραγμό. Χωρίς περαιτέρω μέτρα, η φυσιολογική εξέλιξη είναι η περισσότερο ή λιγότερο ταχεία υποτροπή προς την αρχική κατάσταση. Συνεπώς, αν οι ασθενείς επιθυμούν μόνιμο αποτέλεσμα, πρέπει να κάνουν κάτι για τη σταθεροποίηση της θέσης των δοντιών, και μάλιστα εφ’ όρου ζωής ή τουλάχιστον για όσο διαρκεί η επιθυμία τους.

Η συγκράτηση είναι ένα απολύτως απαραίτητο μέρος της ορθοδοντικής θεραπείας, διότι όλες οι μετακινήσεις των δοντιών έχουν την τάση να υποτροπιάζουν μετά το τέλος της θεραπείας. Για τη συγκράτηση χρησιμοποιούνται διάφορα αφαιρούμενα και σταθερά άγκιστρα. Η καλύτερη λύση συνήθως είναι η συγκράτηση εφ’ όρου ζωής, είτε με σταθερούς είτε με αφαιρούμενους μηχανισμούς. Σαφέστατα πιο αξιόπιστοι είναι οι σταθεροί συγκρατητές (συγκρατητικό έλασμα τιτανίου προσκολλημένο με ρητίνη στην γλωσσική επιφάνεια των προσθίων δοντιών), αν και δυστυχώς εφαρμόζονται από την μειοψηφία των ορθοδοντικών.

Η πρώιμη, πριν την ηλικία των 11 ετών, έναρξη ορθοδοντικής θεραπείας ενδείκνυται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Ύπαρξη πρόσθιας σταυροειδούς σύγκλεισης συνήθως σε υπόβαθρο προγναθισμού της κάτω γνάθου.
2. Ύπαρξη ετερόπλευρης σταυροειδούς σύγκλεισης με σαφή (άνω των 3 χιλιοστών) λειτουργική απόκλιση της κάτω γνάθου.
3. Πολύ αυξημένη οριζόντια πρόταξη, σε τέτοιο βαθμό που να είναι δυνατή η πλήρης εναπόθεση του κάτω χείλους πίσω από τους άνω τομείς κατά την καθ΄έξιν σύγκλειση (οριζόντια πρόταξη άνω του ενός περίπου εκατοστού δηλαδή). Σε αυτή την περίπτωση η θεραπεία ενδεικνυται όχι τόσο για αισθητικούς, αλλά κυρίως για ιατρικούς λόγους που έχουν να κάνουν με την προστασία των άνω τομέων από τυχόν ατύχημα.
4. Έγκλειστοι άνω τομείς.

Να τονισθεί ότι όλα τα παραπάνω ενδεχόμενα στο σύνολό τους δεν ξεπερνούν το 10% των περιστατικών που προσέρχονται για έλεγχο σε ένα ορθοδοντικό ιατρείο. Αυτό σημαίνει ότι το 90% των περιστατικών δεν χρήζει ορθοδοντικής αντιμετώπισης μέχρι την ολοκλήρωση του μόνιμου φραγμού, δηλαδή την ηλικία των 12 περίπου ετών. Ως εκ τούτου συνωστισμοί, ήπιες και μέτριες οριζόντιες προτάξεις, σχετική ή ακόμη και ολική έλλειψη χώρου για τους μόνιμους κυνόδοντες, δεν ενδείκνυται να αντιμετωπίζονται πριν την ηλικία των 12 ετών, ειδικά μάλιστα με κινητές ακρυλικές συσκευές ή εξωστοματικά τόξα.

Στο 10% των περιπτώσεων που υφίσταται ένδειξη ορθοδοντικής θεραπείας πρώτης φάσης, αυτή είναι καλό να διενεργείται με ακίνητους μηχανισμούς. Έτσι εξασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα αυτής και εξαλείφεται ο κίνδυνος μιας μακροχρόνιας κουραστικής για όλους τους εμπλεκόμενους (κυρίως βέβαια για το παιδί) ορθοδοντικής θεραπείας.