Ο όρος “ορθοδοντική” αποτελεί μια λέξη αποτελούμενη από τα συνθετικά “ορθόν” (=σωστό) και οδούς (=δόντι). Δυστυχώς υπάρχει στο ευρύ κοινό, αλλά ακόμα και ανάμεσα στην επιστημονική οδοντιατρική κοινότητα, η πεποίθηση ότι η λέξη “ορθόν” αναφέρεται ως προς την σωστή θέση των δοντιών μεταξύ τους, το αν είναι κοινώς ευθυγραμμισμένα στο οδοντικό τόξο ή όχι. Αυτή είναι μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη που έχει οδηγήσει και θα συνεχίσει να οδηγεί σε κυριολεκτικά αμέτρητες ορθοδοντικές “θεραπείες” που πέρα της ευθυγραμμισμένης οδοντοστοιχίας παρουσιάζουν μια ουσιαστικά χειρότερη ορθοδοντική κατάσταση από αυτή που προυπήρχε ως αποτέλεσμα. Τα δόντια σε τέτοιες περιπτώσεις, αν και ευθυγραμμισμένα, είναι δυνατόν να στηρίζονται από ρίζες που βρίσκονται εκτός οστού (πράγμα που στο απώτερο μέλλον οδηγεί σε αντιαισθητικές υφιζήσεις των ούλων ή/και περιοδοντικά προβλήματα), να μην μπορούν να επιτελέσουν τον κύριο λειτουργικό τους ρόλο λόγω απουσίας επαφών ή εμφάνισης έντονων παρεμβολών, να έχουν μια έντονη απόκλιση προς τα “έξω” ή “μέσα” που να καθιστά το χαμόγελο μη αισθητικό παρόλη την διόρθωση του συνωστισμού ή την σύγκλειση των μεσοδιαστημάτων (κενών) που τυχόν προυπήρχαν, να έχουν μετακινηθεί κατά τέτοιο τρόπο ή σε τέτοια έκταση που η πλήρης υποτροπή να είναι αναπόφευκτη και πολλά άλλα δυνητικά ενδεχόμενα που καθιστούν το ουσιαστικό, ιατρικό και μη αναγνωρίσιμο για τον ειδικό αποτέλεσμα χειρότερο από την προυπάρχουσα της “θεραπείας” κατάσταση.
Ο όρος ορθοδοντική αναφέρεται λοιπόν κυρίως στην σωστή θέση των δοντιών σχετικά με το υποκείμενο οστικό (κόκκαλο της γνάθου) και περιοδοντικό (ούλα) υπόβαθρο, καθώς και στον άρτιο ρόλο τους κατά την διάρκεια των λειτουργικών κινήσεων της κάτω γνάθου (διάτμηση της τροφής και μάσηση). Προφανώς υπάρχει και αισθητική παράμετρος, που και αυτή όμως δεν περιορίζεται στον εάν είναι τα δόντια ευθυγραμμισμένα μεταξύ τους ή όχι.
Έτσι θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος για μια ορθοδοντική διευθέτηση για τον εαυτό ή το παιδί του να γνωρίζει, ότι οποιαδήποτε παρέμβαση συνεπάγεται αλλαγές στην ουσιαστική ορθοδοντική κατάσταση που μπορεί να είναι προς όφελος ή προς ζημία αυτού που της υφίσταται. Με απλά λόγια μπορεί κάποιος με στραβά δόντια να παρουσιάζει καλύτερη ορθοδοντική κατάσταση, από κάποιον με “ίσια” δόντια μετά την διενέργεια διευθέτησης, φαινόμενο που είναι πάρα πολύ συχνό αν λάβει κανείς υπόψιν όλες τις παραμέτρους που προαναφέρθηκαν.
Ο ρόλος του ειδικού είναι η άρτια, ενδελεχής και ηθική παρουσίαση όλων των πτυχών μιας δυνητικής ορθοδοντικής παρέμβασης. Σκόπιμα δεν χρησιμοποιείται ο όρος “θεραπεία” διότι στην συντρηπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν μπορεί να θεωρηθεί μια παρέκκλιση από την ορθοδοντική “τελειότητα” ως νόσος που χρήζει θεραπευτικής προσέγγισης. Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να είναι ΠΡΙΝ την έναρξη της παρέμβασης σφαιρικά ενήμερος για τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα και τους συμβιβασμούς αυτής, πριν επιλεξει ο ίδιος για τον εαυτό του (εφόσον πρόκειται για ενήλικα) ή το παιδί του (αν μιλάμε για κηδεμόνα) την διενέργεια ή μη μιας ορθοδοντικής διευθέτησης. Σε ΚΑΘΕ περιστατικό υπάρχουν και οι τρεις προαναφερθείσες πτυχές, δίχως καμμία απολύτως εξαίρεση.
Αυτός είναι και ο λόγος που η ορθοδοντική έχει καθιερωθεί εδώ και πάνω από έναν αιώνα ως επίσημη ειδικότητα παγκοσμίως, περιλαμβάνοντας υποχρεωτική τουλάχιστον τριετή φοίτηση ΕΠΙΠΛΕΟΝ των τουλάχιστον πέντε χρόνων οδοντιατρικών σπουδών.
Η όλο αυξανόμενη ενασχόληση γενικών οδοντιάτρων μετά από κυριολεκτικά διήμερη κατάρτιση/πιστοποίηση από μια εκάστοτε ΕΤΑΙΡΕΙΑ (με προφανή αποκλειστικό στόχο την κερδοφορία της) και όχι πανεπιστημιακό φορέα στον τομέα της ορθοδοντικής μετακίνησης με την χρήση διαφανών ναρθήκων (Invisalign, ClearAligner κτλ.) αποτελεί ένα φαινόμενο που τείνει να υποβαθμίσει την άρτια και διεξοδική προσέγγιση όλων των παραμέτρων ενός ορθοδοντικού περιστατικού, οδηγώντας αναπόφευκτα σε φαινόμενα “θεραπειών” που το μοτίβο τους θυμίζει έντονα παροχές κοσμητικής φύσης.
Αντί επιλόγου να έχει κανείς υπόψιν ότι όσο σημαντικό είναι να γνωρίζει τι μπορεί να κάνει, άλλο τόσο σημαντικό -ίσως και περισσότερο- είναι να έχει επίγνωση του τι δεν είναι σε θέση να πραγματοποιήσει. Ας το έχει κατά νου ο καθένας μας, είτε πρόκειται για τον υπεύθυνο της ορθοδοντικής θεραπείας, είτε για αυτόν που την υφίσταται.
Ορθοδοντική ή “Κοσμητοδοντική”; Η επιλογή είναι στα χέρια του καθενός, σε όποια πλευρά και αν βρίσκεται ή αντιπροσωπεύει.
Φ.Ε.