Η μαγνητική τομογραφία (MRΙ) είναι μια διαδικασία απεικόνισης υψηλής ανάλυσης χωρίς την χρήση ακτίνων Χ. Βασίζεται στην εφαρμογή ισχυρών μαγνητικών πεδίων και έως σήμερα δεν έχει γνωστές ανεπιθύμητες επιδράσεις. Σε αντίθεση με τις ακτίνες Χ, με την MRI απεικονίζονται όχι μόνο τα οστά, αλλά και οι μαλακοί ιστοί, π.χ. μύες, θύλακοι των αρθρώσεων, δίσκοι, τένοντες και σύνδεσμοι. Γι’ αυτόν το λόγο, όταν η MRI εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά πριν από 25 περίπου έτη, δημιουργήθηκε μεγάλη ελπίδα στην ορθοπεδική, που αφορούσε να μπορέσει τελικά να εντοπιστεί επακριβώς ποιες δομές, π.χ. στην πλάτη και τον αυχένα, προκαλούν πόνο. Επιπλέον δημιουργήθηκαν ελπίδες για στοχευμένη θεραπεία των πασχουσών δομών βάσει των ευρημάτων της MRI. Δυστυχώς, αυτές οι ελπίδες δεν ευοδώθηκαν σε μεγάλο βαθμό, αφού υπάρχουν ασθενείς με πολλές δομικές βλάβες οι οποίες είναι ανώδυνες, καθώς και ασθενείς χωρίς δομικές βλάβες, αλλά με έντονους πόνους. Άρα οι βλάβες στους ιστούς και οι πόνοι δεν συσχετίζονται σε καμία των περιπτώσεων τόσο στενά, με αποτέλεσμα τα ευρήματα της MRI να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ειδική θεραπεία μόνο σε μερικές περιπτώσεις.

Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει της μόδας ορισμένοι οδοντίατροι και ορθοδοντικοί να απαιτούν MRI των κροταφογναθικών διαρθρώσεων (ΚΦΓΔ), ακόμη και για θεραπείες ρουτίνας. Η αιτιολόγηση που δίνεται είναι ότι θα πρέπει να γνωρίζουμε επακριβώς την εικόνα της ΚΦΓΔ, ενώ ότι τυχόν αποκλίσεις από την ιδανική κατάσταση που εντοπίζονται πρέπει να υποβάλλονται σε “προκαταρκτική θεραπεία” πριν από τα οδοντιατρικά ή ορθοδοντικά μέσα. Κάποιες δομικές αποκλίσεις από το ιδανικό πρότυπο των διδακτικών βιβλίων πράγματι βρίσκονται πολύ συχνά στις MRI των κροταφογναθικών διαρθρώσεων, όμως συνήθως δεν εμφανίζουν καμία προγνωστική σημασία και θεραπευτική αναγκαιότητα. Συνεπώς η MRI των κροταφογναθικών διαρθρώσεων είναι κατά κανόνα ένα εντελώς άσκοπο διαγνωστικό μέσο, το οποίο μόνο ανησυχία προκαλεί στους ασθενείς, επιβαρύνοντάς τους παράλληλα με ένα υψηλό κόστος. Παρ΄ όλη την επιστημονική τεκμηρίωση στην μη αναγκαιότητά της στην πλειονότητα των περιπτώσεων, συχνά συνιστάται από τους ιατρούς προκειμένου να δοθεί η απατηλή εντύπωση ενός ιδιαίτερου καθεστώτος “εμπειρογνώμονα” και να υποστεί ο ασθενής πολύπλοκες ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις για αβλαβείς δομικές αποκλίσεις.

Οι ενδείξεις που δικαιολογούν την πραγματοποίηση MRI περιλαμβάνουν τις σοβαρές καταστάσεις πόνου που επιμένουν για μήνες και δεν ανταποκρίνονται στις συνήθεις θεραπείες, καθώς και την εκτίμηση των δομών πριν από προγραμματισμένες χειρουργικές επεμβάσεις στη γνάθο. Ωστόσο και οι δύο ενδείξεις παρουσιάζονται εξαιρετικά σπάνια.

Σημαντική συμβουλή

Αν προταθεί η διενέργεια MRI σε εσάς ή στο παιδί σας, παρά την απουσία συμπτωμάτων πριν από ορθοδοντικές θεραπείες, αρνηθείτε την έχοντας καθαρή τη συνείδησή σας. Επίσης, μια κροταφογναθική διάρθρωση που εμφανίζει κρότους δεν αποτελεί λόγο για μαγνητική τομογραφία, διότι σε ποσοστό που προσεγγίζει το 100% των περιπτώσεων πρόκειται απλά για πρόσθια παρεκτόπιση του δίσκου της. Αυτό είναι ένα αβλαβές εύρημα που δεν απαιτεί περαιτέρω διάγνωση ή θεραπεία.