Με μεγάλη επιφυλακτικότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται η χρήση της τρισδιάστατης ψηφιακής ογκομετρικής τομογραφίας (CBCT), που το τελευταίο διάστημα έχει καταστεί μόδα στην καθημερινότητα της ορθοδοντικής πρακτικής. Τα ευρήματα μιας τέτοιας απεικόνισης έχουν ελάχιστη έως καμία επίπτωση στην ορθοδοντική παρέμβαση της πλειονότητας των περιστατικών, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα ουσιαστικό όφελος για τον ασθενή από την διενέργειά της.

Πέραν αυτού ένα CBCT επιβαρύνει τον ασθενή με πολλαπλάσια δόση ακτινοβολίας σε σχέση με ένα ορθοπαντομογράφημα (πανοραμική ακτινογραφία). Από νομικής λοιπόν άποψης αποτελεί η διενέργεια ενός CBCT χωρίς σαφή ένδειξη και θεραπευτική συνέπεια μια ουσιαστικά αξιόποινη πράξη, που μπορεί να συγκριθεί με την πρόκληση σωματική βλάβης (λόγω μεγάλης ακτινολογικής επιβάρυνσης που δρα συσσωρευτικά) έναντι του ατόμου που την υφίσταται δίχως σαφή ιατρική ένδειξη.

Συνεπώς η CBCT είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ένα εντελώς άσκοπο διαγνωστικό μέσο, το οποίο μόνο ανησυχία προκαλεί στους ασθενείς, επιβαρύνοντάς τους παράλληλα με ένα υψηλό κόστος. Παρ΄ όλη την επιστημονική τεκμηρίωση στην μη αναγκαιότητά της στην πλειονότητα των περιπτώσεων, συχνά συνιστάται από τους ιατρούς προκειμένου να δοθεί η απατηλή εντύπωση ενός ιδιαίτερου καθεστώτος “εμπειρογνώμονα” και για να υποστεί ο ασθενής πολύπλοκες ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις για αβλαβείς δομικές αποκλίσεις.

Οι ενδείξεις που δικαιολογούν την πραγματοποίηση CBCT περιλαμβάνουν περιστατικά με μεγάλες σκελετικές αποκλίσεις των γνάθων και πριν από ορθογναθική παρέμβαση, περιστατικά με υφιστάμενες περιοδοντικές βλάβες των προσθίων οδόντων και λεπτό οστικό πέταλο, καθώς και περιστατικά εγκλείστων κυνοδόντων με αμφίβολη πρόγνωση λόγω εκτεταμενης ριζικής απορρόφησης του παρακείμενου πλαγίου τομέα. Ωστόσο οι ενδείξεις αυτές αφορούν συγκεκριμένα περιστατικά, που εμφανίζονται σε κάθε περίπτωση σπάνια.

Δυστυχώς η κακή συνήθεια να διενεργούνται ακτινογραφίες CBCT πριν από την εφαρμογή ορθοδοντικών μετακινήσεων έχει μεταναστεύσει από τις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Ας έχει κανείς υπόψη ότι είναι σκόπιμο να συλλέγει διαγνωστικά δεδομένα, μόνο εφόσον από αυτά προκύπτουν συνέπειες για την θεραπευτική προσέγγιση. Η σύγχρονη τεχνολογία σε καμία των περιπτώσεων δεν πρέπει αλόγιστα και άκριτα να θεωρείται εφαρμόσιμη σε καθημερινή βάση, ειδικά αν με πιο απλές και αποδεδειγμένα αποτελεσματικές μεθόδους έχουμε τον ίδιο θεραπευτικό αντίκτυπο.

Μόνο εφόσον στο μέλλον η ακτινολογική επιβάρυνση μειωθεί στα επίπεδα μιας ψηφιακής πανοραμικής, δηλαδή στα 10microsievert από τα περίπου 80-130 microsievert που ισχύουν σήμερα, θα μπορεί κανείς με καθαρή συνείδηση να προβαίνει σε αυτή την εξέταση για την άντληση των τρισδιάστατων διαγνωστικών δεδομένων που προκύπτουν από αυτή.