H ακτινολογική ορθοδοντική διαγνωστική πραγματοποιείται παραδοσιακά με την διενέργεια πανοραμικής (ορθοπαντομογράφημα/OPT) και ενίοτε πλάγιας κεφαλομετρικής ακτινογραφίας (Ceph). Εδώ και μερικά χρόνια η εισαγωγή 3D τεχνολογίας ακτίνων Χ είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη της λεγόμενης αξονικής τομογραφίας κωνικής δέσμης (CBCT) στην διαγνωστική της ορθοδοντικής. Ορισμένοι ορθοδοντικοί προωθούν την CBCT ως μια νέα απαραίτητη διαγνωστική διαδικασία όλων των περιστατικών τους, που αντικαθιστά το παραδοσιακό ζεύγος των OPΤ και Ceph. Δυστυχώς μια CBCT σε καλή ανάλυση έχει (προς το παρόν τουλάχιστον) σημαντικά υψηλότερη έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία από το παραδοσιακό ζεύγος OPΤ και Ceph, έτσι ώστε να προκύπτει το σοβαρό ερώτημα εάν η αυξημένη αυτή έκθεση, που δρα συσσωρευτικά εφ’ όρου ζωής στον οργανισμό, οφελεί πραγματικά τον ασθενή που βρίσκεται σε μια διαγνωστική της ορθοδοντικής του κατάστασης.
Οι συγγραφείς συστηματικής ανασκόπησης αξιολόγησαν όλα τα δημοσιευμένα επιστημονικά άρθρα σχετικά με την CBCT στην ορθοδοντική θεραπεία παιδιών και εφήβων έως τον Ιούλιο του 2018. Βρήκαν τις ακόλουθες αιτιολογήσεις για τη χρήση μιας CBCT:
- Υφιστάμενη χειλεουπερωιοσχιστία
- Κληρονομικές αναπτυξιακές διαταραχές του προσώπου ή των δοντιών
- Έγκλειστα / έκτοπα δόντια,
- Κατάγματα της ρίζας των δοντιών
- Παθήσεις της κροταφογναθικής διάρθρωσης (ΚΦΓΔ) με οστική εμπλοκή
Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι αυτά τα ενδεχόμενα αφορούν μόνο ένα μικρό ποσοστό ανήλικων ασθενών σε ορθοδοντική θεραπεία. Σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση, οι συγγραφείς προτείνουν μια CBCT να διενεργείται μόνο εάν το παραδοσιακό ζεύγος OPT/Ceph δεν παρέχει τις απαραίτητες ιατρικές πληροφορίες για την λήψη θεραπευτικών αποφάσεων.