Καταρχήν, οποιαδήποτε ορθοδοντική θεραπεία θα μπορούσε να διεξαχθεί χωρίς εξαγωγές δοντιών, και η διατήρηση όλων των δοντιών είναι μια εντελώς κατανοητή και σεβαστή επιθυμία σ’ εμάς. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς μας παρουσιάζουν έλλειψη χώρου στα πρόσθια δόντια. Η έλλειψη χώρου έως περίπου 5 mm δεν αποτελεί συνήθως πρόβλημα για τη θεραπεία χωρίς εξαγωγές δοντιών, όμως πάνω από αυτό το όριο συχνά γίνεται κρίσιμη. Η έλλειψη χώρου θα μπορούσε βεβαίως θεωρητικά να θεραπεύεται πάντα με την διεύρυνση των οδοντικών τόξων: αυτό σημαίνει κλίση όλων των δοντιών από το γναθιαίο οστό προς τα έξω μέχρι τα οδοντικά τόξα να είναι αρκετά μεγάλα για να διευθετηθούν όλα τα δόντια. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να διατηρηθούν όλα τα πρόσθια δόντια, αλλά για τον ασθενή που υπεβλήθη σε τέτοια θεραπεία προκύπτουν σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντικά άλλα μειονεκτήματα.
Μακροπρόθεσμη σταθερότητα: Όταν συγκεντρώνονται πάρα πολλά ή πολύ μεγάλα δόντια σε μια μικρή γνάθο, ο ορθοδοντικός μπορεί μεν να ευθυγραμμίσει τα δόντια, όμως το αποτέλεσμα δεν παραμένει σε καμία περίπτωση σταθερό από μόνο του και πρέπει πάντα να σταθεροποιείται δια βίου. Αυτό συχνά είναι ούτως ή άλλως μια χρήσιμη στρατηγική, όμως κατά τα άλλα δεν είναι πάντα απαραίτητο. Μόνο η απεριόριστη διεύρυνση των οδοντικών φραγμών καθιστά απόλυτη ανάγκη τη συγκράτηση εφ’ όρου ζωής.
Ζημιά στο περιοδόντιο: Η υπερβολική επέκταση των οδοντικών τόξων είναι σαν να χτίζεται ένα μεγάλο σπίτι σε μικρά θεμέλια. Τότε οι ρίζες από τη μέση του γναθιαίου οστού ωθούνται προς το εξωτερικό άκρο του. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αυξάνεται μακροπρόθεσμα ο κίνδυνος ζημιών στο περιοδόντιο. Συγκεκριμένα, υπάρχει κίνδυνος υποχώρησης του οστού και των ούλων στις εξωτερικές επιφάνειες που είναι ορατές κατά τη ομιλία και η εμφάνιση εκτεθειμένων αυχένων δοντιών, που μπορεί να καταστεί πρόβλημα μακροχρόνιο και δύσκολο στη θεραπεία. Εξάλλου παρουσιάζεται πολλά χρόνια μετά το τέλος της θεραπείας, με αποτέλεσμα να παραμένει κρυφή για τον ασθενή η σχέση με την ορθοδοντική θεραπεία.
Χρόνος θεραπείας: Η διάρκεια της ορθοδοντικής θεραπείας σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη και πολύ πιο περίπλοκη, εφόσον θα πρέπει να διατηρηθούν πάση θυσία όλα τα δόντια.
Αισθητική: Πολλοί άνθρωποι απλώς έχουν στενό πρόσωπο. Ακόμη κι αν είναι τεχνικά εύκολο να διευρύνουν οδοντικά τόξα τους σχεδόν κατά βούληση, αυτά τα υπερβολικά διευρυμένα οδοντικά τόξα σε ένα στενό πρόσωπο έχουν αφύσικη όψη. Ως εκ τούτου, είναι κοντόφθαλμο η ορθοδοντική θεραπεία αυτών των ανθρώπων να προγραμματιστεί μόνο με βάση τα δόντια και χωρίς να ληφθεί υπόψη η αισθητική του προσώπου. Εν τέλει, το πρόσωπο είναι πολύ πιο ορατό από τα δόντια. Δυστυχώς, η προτεραιότητα της αισθητικής του προσώπου δεν είναι ακόμη πολύ διαδεδομένη στον προγραμματισμό της θεραπείας.
Φρονιμίτες: Στην ενημέρωση και παρουσίαση του σχεδίου θεραπείας τους, πολλοί ορθοδοντικοί υποστηρίζουν ότι δεν εφαρμόζουν εξαγωγή δοντιών. Ως επί το πλείστον αυτό δεν αληθεύει, όμως το κυριότερο είναι ότι οι εν λόγω συνάδελφοι αποσιωπούν από τους ασθενείς τους το γεγονός ότι με όλα τα μέτρα δημιουργίας χώρου επιδεινώνονται οι συνθήκες χώρου για τους φρονιμίτες. Αυτοί αργότερα έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να εξαχθούν, γεγονός που είναι πολύ πιο επιβαρυντικό για τον ασθενή από το να θυσιάσει τέσσερις ή δυο προγομφίους σε νεανική ηλικία. Δυστυχώς οι συνάδελφοί μας που εφαρμόζουν σε όλα τους περιστατικά την μη εξαγωγή δοντιών δεν είναι και τόσο ειλικρινείς προς τους ασθενείς τους, αποκρύπτοντας μάλλον συνειδητά αυτή την παράμετρο, ή λέγοντας ότι ο φρονιμίτης ούτως ή άλλως θα έπρεπε να εξαχθεί.
Είναι λοιπόν σαφές ότι ορισμένοι ασθενείς με έξυπνα προγραμματισμένες εξαγωγές ή μείωση της αδαμαντίνης (IPR) βοηθούνται πολύ καλύτερα από ό,τι με την απερίσκεπτη διεύρυνση των φραγμών. Γι’ αυτόν το λόγο, οι καλά ενημερωμένοι ασθενείς συχνά αποδέχονται την αφαίρεση των δοντιών ή τη μείωση της αδαμαντίνης πολλών δοντιών, όπου αυτό ενδείκνυται. Αυτό στο ιατρείο μας αφορά περίπου το 25-30% των περιπτώσεων.